Przejdź do treści
Strona główna » Odleżyny – wszystko co musisz o nich wiedzieć

Odleżyny – wszystko co musisz o nich wiedzieć

    Odleżyna to owrzodzenie martwicze skóry, tkanki podskórnej, a nawet mięśni i kości przeważnie wtórnie zakażone, które powstaje wskutek długotrwałego ucisku i związanego z nim niedokrwienia tkanek. Odleżyna może wytworzyć się również w obrębie błony śluzowej. Jest ona wynikiem działania czynników związanych ze stanem pacjenta oraz zewnętrznych (standardy pielęgnacji).

    Czynnikami ryzyka odleżyn jest unieruchomienie w łóżku, ucisk sondy żołądkowej na nozdrza, kącik ust, przełyk. Dodatkowo podeszły wiek, miejscowe zwiększenie wilgotności spowodowane m. in. potem, moczem, kałem lub choroby współistniejące takie jak cukrzyca, nowotwór, śpiączka, obrzęki. 

    Rodzaje odleżyny

    Stopień I to przekrwienie w obrębie nieuszkodzonej skóry właściwej szybko ustępujące po usunięciu ucisku. 

    Leczenie 

    Stosujemy cienkie opatrunki hydrokoloidowe, włączamy odciążanie – materac/ poduszka przeciwodleżynowa, często zmieniamy pozycję leżącego pacjenta – minimum co 2 godziny, zmieniamy opatrunki co 3-7 dni oraz włączamy do diety suplementację preparatami o wysokiej zawartości białka. 

    Stopień II to otarcie, pęcherz lub powierzchniowa nadżerka. 

    Leczenie 

    Oczyszczanie rany i antyseptyk GranuSEPT lub ArgoTIAB. Rana sucha opatrunek pokryty Granuflex Signal, rana z wyciekiem opatrunek z Granuflex Extra Thin, częsta zmiana pozycji – minimum co 2 godziny, włączamy do diety suplementację preparatami o wysokiej zawartości białka. 

    Stopień III owrzodzenie obejmujące skórę, tkanek podskórnych, dochodzące do powięzi. Dno owrzodzenia jest zakażone, często z cuchnącą tkanką martwiczą. 

    Leczenie 

    Oczyszczanie rany i antyseptyk GranuSept lub ArgoTIAB, ranę głęboką pokrywamy opatrunkiem Aquacel Ag Extra, ranę głęboką z cechami infekcji porywamy opatrunkiem Aquacel Ag+ Extra, częsta zmiana pozycji minimum co 2 godziny, rehabilitacja bierna i czynna w łóżku chorego, do diety włączamy suplementację preparatami o wysokiej zawartości białka. 

    Stopień IV owrzodzenie przekracza powięź, niszczy mięśnie, w dnie owrzodzenia widoczne są ścięgna, torebki stawowe, kości. 

    Leczenie

    Lawaseptyka i antyseptyk GranuSEPT lub ArgoTIAB, częsta zmiana pozycji przynajmniej co 2 godziny, rehabilitacja czynna i bierna w łóżku chorego, do diety włączamy suplementację o wysokiej zawartości białka, rana głęboka z martwicą, wymagająca oczyszczenia, z niewielkim wysiękiem opatrunki typu GranuGel, rana głęboka z martwicą i cechami infekcji stosujemy opatrunki Aquacel Foam, zmiana opatrunków w zależności od ilości wysięku co 2 dni. 

    Usunięcie czynnika wywołującego odleżyny, jakim jest ucisk i utrzymanie higieny to podstawowe metody zapobiegania odleżynom. 

    Postępowanie z raną odleżynową 

    1. Mycie skóry
    2. Spłukanie rany 
    3. Oczyszczanie 
    4. Ponowne spłukanie rany 
    5. Odkażanie rany 
    6. Stosowanie opatrunku na ranę i ewentualnie opatrunku wtórnego 

    Problem odleżyn ma charakter wielowymiarowy. Dotyczący głównie osób narażonych na długotrwałe obniżenie aktywności ruchowej, jest jednym z poważnych wyzwań dla zespołów opiekujących się obłożnie chorymi pacjentami. 

    Odleżyny występują niezależnie od wieku pacjenta, jednak najczęściej spotykane są u osób obłożnie chorych, a ryzyko ich wystąpienia wzrasta z wiekiem. Szacuje się, że problem odleżyn dotyka od 5 do 10% pacjentów oddziałów szpitalnych oraz 13% pensjonariuszy zakładów opiekuńczo-leczniczych.  

    Ilość pacjentów szpitalnych zmagających się z odleżynami w poszczególnych oddziałach:

    • Intensywnej terapii 14-41%
    • Neurologicznym 39%
    • Internistyczno-geriatrycznym – 25-30%
    • Ortopedycznym 66-85%
    Czynniki ryzyka wystąpienia odleżyn związane ze stanem pacjenta
    Stan ogólny pacjenta
    Stan skóry
    Nieprawidłowa masa ciała
    Hipoalbuminia
    Choroby naczyniowe mózgu
    Choroby naczyń obwodowych
    Cukrzyca
    Anemia
    Unieruchomienie/ złamania
    Odwodnienie
    Zaburzenia świadomości
    Upośledzenie odczuwanie bodźców zewnętrznych
    Gorączka
    Chemioterapia
    Sterydoterapia
    Nietrzymanie moczu/ stolca
    Zakażenia
    Czynniki ryzyka wystąpienia odleżyn niezależne od pacjenta
    Wilgoć
    Temperatura otoczenia
    Odzież
    Pościel
    Zaopatrzenie ortopedyczne
    Stosowane leki (sterydy, antybiotyki, uspakajające)
    Siły ścinające, tarcie, urazy
    Zła pielęgnacja
    Zła organizacja pracy
    Braki kadrowe personelu
    Brak szkoleń i materiałów szkoleniowych
    Brak środków opatrunkowych i higienicznych
    Brak motywacji personelu/ opiekunów

    Miejsca występowania odleżyn

    • Tył głowy
    • Łopatki
    • Łokcie 
    • Kość ogonowa
    • Pięty
    • Uszy
    • Ramiona
    • Biodra
    • Wewnętrzna i zewnętrzna strona kolan 
    • Wewnętrzna i zewnętrzna strona kostek
    • Ręce 
    • Pośladki
    • Pięty

    Pamiętaj codziennie sprawdzaj stan skóry w miejscach narażonych na ucisk!