Przejdź do treści
Strona główna » Oparzenia – wszystko co musisz o nich wiedzieć

Oparzenia – wszystko co musisz o nich wiedzieć

    Oparzenia należą do najbardziej dramatycznych urazów. Skóra stanowi największy organ ludzkiego ciała, ogólna powierzchnia skóry u człowieka wynosi 1,5-2 m², a grubość wynosi 1,5-5 mm. Składa się z trzech warstw: naskórka, skóry właściwej i tkanki podskórnej. Najważniejszym zadaniem skóry jest tworzenie bariery pomiędzy środowiskiem zewnętrznym a organizmem. Ponadto skóra pełni funkcję ochronny immunologicznej organizmu, zmysłu czucia oraz zdolności prowadzenia procesów regeneracji i gojenia. 

    Utrata ciągłości skóry spowodowana jest urazem lub chorobą. Jednym z najczęstszych powodów utraty ciągłości skóry jest uraz oparzeniowy. 

    Oparzenie jest stanem zapalnym lub martwicą powłok i tkanek powstałe w wyniku działania różnego rodzaju energii po przekroczeniu możliwości ochronnych organizmu, zazwyczaj wiążę się je z energią cieplną. 

    Temperatura ciała człowieka w stanach chorobowych nie przekracza 41-42 stopni Celsjusza. Powyżej tego progu może dojść do uszkodzenia powłok skórnych. 

    Oparzenie pośredniej grubości skóry może powstać już w czasie 30 sekundowego kontaktu skóry ze źródłem ciepła o temperaturze 54 stopni. Taki sam uraz wywołuje 3 sekundowy kontakt ze źródłem o temperaturze ok. 63 stopni. 

    Do przyczyn oparzenia zaliczamy:

    • 0-4 lata – oparzenia od gorących płynów, pożary w domach porażenia prądem elektrycznym 
    • 5-15 lat – pożary w domach, ryzykowne zabawy
    • 15-24 – lata motoryzacja, praca 
    • 25-64 – lata praca, przemysł, gorące płyny, chemikalia
    • >65 lat – oparzenia od gorących płynów, gotowanie, wypadki 
     

    Podział oparzeń ze względu na przyczynę: 

    • Suche – termiczne (ogień, promieniowanie, wybuchy)
    • Mokre – termiczne (gorące substancje, para)
    • Płynne – chemiczne (kwasy, zasady, związki organiczne)
    • Suche – chemiczne (pudry, cementy, wapienie)
    • Mechaniczne (otarcia)
    • Promieniowania (słoneczne, radioaktywne, jonizowanie)
    • Krio (oparzenia zimne)
     

    1% każdej populacji ulega w ciągu roku różnego rodzaju oparzeniom, w Polsce nawet do 400 000 pacjentów rocznie!

    50-80% wszystkich oparzeń dotyczy dzieci.

    Uraz oparzeniowy najczęściej dotyczy skóry, której naturalną funkcją jest odbiór bodźców ze środowiska zewnętrznego. 

    U dzieci najczęściej spotyka się oparzenia twarzy, szyi, tułowia np. barków i klatki piersiowej.

    Podział oparzeń ze względu na głębokość

    Oparzenia I stopnia – powierzchniowe opisywane jako rumień, obejmuje tylko naskórek. Po 5-10 dniach uszkodzony naskórek ulega złuszczeniu. Gojenie bez powstawania blizn. 

    Oparzenia II a stopnia, to oparzenie powierzchniowe pośredniej grubości. Zniszczeniu ulega naskórek i powierzchniowe warstwy skóry właściwej. Rana goi się samoistnie poprzez naskórowanie w czasie 14-21 dni.

    Oparzenia II b stopnia głębokie pośredniej grubości. Zniszczeniu ulega naskórek i różnie głębokie warstwy skóry właściwej z oszczędzeniem części wysepek naskórka z mieszków włosowych i gruczołów potowych. Gojenie rany trwa od 21 do 35 dni i jest obarczone konsekwencją tworzenia się blizn pooparzeniowych. 

    Oparzenia III stopnia pełnej grubości skóry. Wymaga ono leczenia chirurgicznego i wykonania przeszczepów. Gojenie z powstaniem rozległych blizn. 

    Oparzenie IV stopnia skóry i tkanki podskórnej. Wymaga leczenia chirurgicznego, przeszczepów, a w następstwie leczenia rekonstrukcyjnego. 

    Pierwsza pomoc powinna być udzielana w jak najkrótszym czasie od urazu, kompetentnie, z zachowaniem zasad ostrożności i rozsądnie, bez prób szkodzenia oparzonemu przez stosowanie niesprawdzonych metod, szkodliwych środków. 

    Oparzenia różnią się od siebie głównie urazem. Różne jest postępowanie po urazie w oparzeniach cieplnych, chemicznych, elektrycznych, popromiennych, mieszanych, kombinowanych, skojarzonych z urazem innego typu. 

    Czynności podstawowe na miejscu zdarzenia:

    1. Ustalić źródło i rodzaj oparzenia 
    2. Usunąć najgroźniejsze dla życia niebezpieczeństwo 
    3. Zdjąć biżuterię 
    4. Jak najszybciej oziębić powierzchnię oparzenia 
    5. Nie zdejmować pęcherzy i naskórka
    6. Osłonić ranę oparzeniową jałowym opatrunkiem 
    7. Zabezpieczyć przed nadmiernym wychładzaniem

    Pierwsza pomoc – ranę schłodzić zimną wodą, ale nie lodowatą, lub zastosować okład chłodzący przez ok. 30 minut.

    Oparzenie I stopnia 

    – ranę przepłukać bezpiecznym antyseptykiem np. ArgoTIAB, osuszyć jałowym gazikiem 

    – zastosować opatrunek lub natłuścić oparzoną powierzchnię

    – opatrunek zmieniać co 2-3 dni

    – maksymalny czas pozostawania na ranie do 7 dni

    Oparzenie II stopnia:

    – ranę przepłukać bezpiecznym antyseptykiem np. ArgoTIAB, osuszyć jałowym gazikiem 

    – usunąć pęcherz

    – zastosować opatrunek, który dodatkowo można zabezpieczyć kompresem lub bandażem

    – opatrunek zmieniać w momencie przesiąknięcia

    – w 3 dobie ocenić ranę 

    Celem leczenia oparzeń jest:

    – zmniejszenie bólu

    – uniknięcie zakażeń

    – zminimalizowanie urazu psychicznego

    – przyspieszenie skutecznego gojenia się rany, a tym samym zmniejszenie bliznowacenia

    – przywrócenie funkcji oparzonych części ciała 

    Leczenie oparzeń ogólne:

    • Płynoterapia
    • Leczenie żywieniowe
    • Leczenie przeciwbólowe
    • Antybiotykoterapia i leczenie immunostymulujące
    • Postępowania przeciwtężcowe
    • Krew i środki krwiopochodne
    • Leczenie przeciwzapalne 

    Leczenie rany oparzeniowej można prowadzić 3 sposobami:

    – leczenie bez opatrunku

    – leczenie opatrunkiem 

    – wczesne chirurgiczne wycięcie tkanek martwych

    Zakażenie ran oparzeniowych jest jednym z najgroźniejszych powikłań w leczeniu oparzeń:

    • Przedłuża i utrudnia gojenie rany, może prowadzić nawet do zgonu pacjenta
    • W konsekwencji rany oparzeniowej niepełnej grubości skóry w ranę oparzeniową grubości skóry 

    Najważniejsze czynniki ryzyka zwiększające ryzyko zakażenia w oparzeniach:

    • Zaawansowany wiek
    • Rozległe oparzenie
    • Głębokie oparzenie 
    • Choroby współistniejące
    • Immunosupresja
    • Obecność cewników naczyniowych
    • Przedłużony pobyt w szpitalu 

    Najważniejszym celem opieki medycznej jest prezencja zakażenia. Kluczowymi elementami w zapobieganiu zakażenia w oparzeniach są wczesne usunięcie martwicy z pokryciem rany, stosowanie miejscowego antyseptyków (ArgoTIAB/ GranuSEPT), podawanie antybiotyków, zaawansowane kontrole zakażenia.